اسانس ها در حقیقت همان روغنهای فرار گیاهی هستند که در فرآیند تقطیر (حرارت دادن گیاه همراه با آب برای جداسازی ترکیبات آن) به سطح آب آمده و قابل جداسازی هستند. اسانس ها کاربرد های بسیار گسترده ای دارند. اسانس هادر صنایع داروسازی، پزشکی، طب سنتی، دارو های گیاهی، ساخت انواع لوسیون ها و کرم ها، ساخت شامپو و سایر مواد شوینده، تولید خمیر دندان ها و برخی از صنایع غذایی مانند تولید کیک و کلوچه و … استفاده می شوند.

​​​​​​​عصاره یا extract
عصاره، شیرابه ای است از گیاه که تمامی ترکیبات گیاه را دارد. به عبارتی بهتر عصاره ، محلولی حاوی تمام مواد مفید گیاه مانند اسانس ها، تانن ها، کربوهیدرات ها، آلکالوئیدها، گلیکوزیدها، اسیدهای چرب و… است. به عبارت بهتر اسانس بخشی از عصاره گیاهی محسوب می شود.












​​​​​​​
 




کاربرد عصاره در صنایع مختلف
عصاره های گیاهی نیز مانند اسانس های روغنی، در بسیاری از صنایع کاربرد دارند. صنایع غذایی، پزشکی، دارویی، تولید مواد آرایشی و بهداشتی، تولید مواد شوینده و…از جمله مواردی هستند که از عصاره ها در آنها استفاده می شود.

روش های اسانس گیری از گیاهان
عصاره ها را بر خلاف اسانس، با روش های بسیار متفاوت و ارزان قیمتی می توانید استخراج نمایید. در ادامه چند روش استخراج عصاره به شما معرفی شده است :
استخراج عصاره با حلال ها
این روش پرکاربردترین روش استخراج عصاره از گیاهان و میوه ها می باشد. به جهت استخراج عصاره از گیاهان، قسمت هایی از آن را با حلال مورد نظر مخلوط می کنند. پس از مدتی ویتامین ها، چربی ها، عطر و خواص گیاه به حلال جذب می شود. سپس با روش های مختلف این حلال را از عصاره جدا می سازند.
تقطیر
همانگونه که گفته شد، عصاره ها حاوی مقداری اسانس نیز می باشند. عرق از ترکیب مقداری آب و اسانس به وجود می آید. از طرفی می توان گفت که عرقیات گیاهی در واقع عصاره ها می باشند. به همین دلیل گفته می شود که عصاره ها، از روش تقطیر نیز میتوانند استخراج گردند.
تولید عصاره با جوشاندن
جوشانده یک گیاه، در واقع عصاره آن را به همراه دارد. به عنوان مثال، چای حاوی آب جوش و عصاره گیاه چای می باشد. زمانی که شما یک گیاه را در آب بجوشانید، رفته رفته آب رنگ، طعم و خواص گیاه را به خود جذب نموده و با عصاره گیاه مخلوط می گردد.
دم کردن گیاهان
دم کردن گیاه نیز روش دیگری برای جداسازی عصاره آن می باشد. به عنوان مثال دم کرده بابونه، گل گاوزبان، آویشن و پونه، در واقع حاوی مقدار زیادی عصاره می باشند. به همین دلیل است که برخی افراد، دم کرده ها را به عنوان دارو های گیاهی مورد استفاده قرار می دهند که این دم کرده ها نیز خاصیت درمانی دارند.
استخراج عصاره میوه با فشردن و له کردن
معمول ترین روش تهیه عصاره میوه ها، له کردن آن ها و آبگیری می باشد. در این روش نیز تمام مواد اصلی میوه اعم از طعم، املاح، ویتامین ها و … نیز در عصاره میوه وجود خواهد داشت.
خیساندن
در این روش، گیاه را خرد کرده و در ظرفی می ریزند. سپس حلال را بر روی گیاه خرد شده ریخته و درب ظرف را محکم می کنند. پس از گذشت چند روز، عصاره گیاه درون حلال حل شده است.

















​​​​​​​مقایسه عصاره و اسانس گیاهی

1. اسانس ها عطر، طعم و بوی بسیار بسیار قوی تری از عصاره ها دارند.
2. قدرت اسانس ها در طعم دهندگی بیشتر بوده و قیمت آن ها نیز بالاتر از عصاره می باشد.
3. برخی از عصاره ها بدون استفاده از تجهیزات مختلف به دست می آیند. اما برای استخراج اسانس ضروری است تا از دستگاه تقطیر کوچک یا صنعتی استفاده شود.این دستگاه طی عملیات تقطیر اسانس را از گیاه وگل جدا میسازد.
4. مقدار بسیار کمی از هر گیاه معطر را اسانس ها تشکیل می دهند. بنابراین در هر بار استخراج اسانس مقدار بسیار کمی محصول به دست می آید. این در حالی است که میزان عصاره موجود در گیاهان بیشتر می باشد.
5. سختی استخراج اسانس و کمبود آن سبب شده تا قیمت بالاتری نسبت به عصاره داشته باشد.
6. استخراج عصاره آسان تر از استخراج اسانس می باشد.
7. اسانس ها فقط در گیاهان معطر یافت می شوند در صورتی که عصاره در هر گیاهی می تواند باشد.

سخن آخر
عصاره همان شیره گیاه است که تمامی ترکیبات اصلی گیاه را شامل می شود. در مقابل اسانس ها فقط قسمت روغنی گیاه می باشند که بسیار فرار بوده و حاوی عطر و خواص گل نیز می باشد. اسانس ها غلظت بسیار بالاتری نیز داشته و گاه تنفس مستقیم آن ها می تواند سبب خفگی فرد شود.
اسانس تنها از راه های محدودتری مثل تقطیر به دست آمده اما عصاره ها علاوه بر تقطیر از روش های بسیار زیادی از جمله دم کردن، خیساندن، جوشاندن و فشردن استخراج می گردند.
​​​​​​​

​​تفاوت اسانس با عصاره